پروفسور نظیف شهرانی، استاد بازنشسته دانشگاه ایندیانای ایالات متحده آمریکا در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار آناتولی٬ اظهار داشت: ممنوعیت آموزش و اشتغال زنان توسط طالبان، بحث اسلامی و دینی نیست٬ ریشه در فرهنگ این قشر دارد. امیدی نبندیم که سیاست طالبان تغییر کرده یا تغییر خواهد کرد؛ طالبان یک رژیم غیرقابل اصلاح است.

وی افزود:‌ چیزی که برای این گروه با ارزش است، قرآن و حدیث نیست٬ بلکه مسائل قومی٬ آداب و رسوم خودشان است، در گذشته نیز در فرهنگ این قشر، بانوان از حقوق اولیه خود محروم بودند.

شهرانی تصریح کرد: اعضای طالبان در مدارس کم‌ظرفیت پاکستان آموزش دیده‌اند. این گروه یک رژیم تروریستی است که با حمایت کشورهای خارجی ظهور کرده و اکنون به قدرت رسیده است.

وی ضمن ابراز ناامیدی از ادامه این وضعیت در افغانستان٬‌ گفت:‌ طالبان می‌خواهد به آداب و رسوم خود توجیه اسلامی بدهد و زنان جامعه را خانه‌نشین کند. در حقیقت طالبان برای منافع قشری و قومی خود از دین و اسلام استفاده نادرست می‌کند.

او ضمن انتقاد از رویکرد طالبان اذعان داشت:‌ اعضای رهبری طالبان فکر می‌کنند که افغانستان را از دست دشمن‌ و خارجی‌ها نجات داده‌اند و این کشور غنیمت آنها است. هر چیزی که با مال غنیمت خود بخواهند می‌توانند انجام بدهند.

وی گفت: طالبان دست نشانده چندین کشور خارجی از جمله آمریکا و پاکستان است. کمک‌های مالی آمریکا به طالبان همچنان ادامه دارد. واشنگتن نیز از طالبان به عنوان ابزاری علیه چین و ایران در منطقه استفاده می‌کند.

شهرانی تاکید کرد: طی 20 سال گذشته طالبان عامل اصلی ناامنی در افغانستان بود. این گروه تاکنون هیچ خدمتی به جامعه افغانستان انجام نداده است. برقراری امنیت در اوایل روی کار آمدن این گروه ساختگی و نمایشی بود.

وی تصریح کرد: طالبان از ارزش‌های واقعی اسلامی فاصله دارد. به این شکل نخواهند توانست حکومت‌داری کنند. خیزش‌های مردمی در برابر طالبان آغاز خواهد شد و مقاومت در مناطق مختلف افغانستان با فرارسیدن بهار شدت خواهد گرفت. نظام سیاسی در افغانستان دیر یا زود تغییر خواهد کرد.

– نباید توقع احترام به حقوق زنان در زیر چتر نظام طالبان را داشته باشیم

عالیه ییلماز، عضو شورای عالی مصالحه ملی نظام جمهوری افغانستان و استاد دانشگاه سلیمان دمیرل ترکیه نیز اظهار داشت: به عقیده من زنان افغان قربانی جدال سنت و مدرنیته شده‌اند. این نخستین بار نیست که حقوق زنان در افغانستان محدود می‌شود. در ادوار تاریخ افغانستان گروه‌ها و دولت‌های افراطی همواره حقوق زنان را محدود کرده‌اند.

وی افزود: طالبان می‌خواهد آنچه را که در مانیفیست خود (کتاب قاضی القضات طالبان یعنی حقانی) نوشته است، اجرا کند. یکی از باب‌های این کتاب در خصوص آموزش زنان است و مطابق آن زن حق آموزش مدرن را ندارد و باید خانه‌نشین شود.

ییلماز تصریح کرد:‌ نباید توقع احترام به حقوق زنان در زیر چتر نظام طالبان را داشته باشیم. چون افراط‌گرایی اخیر طالبان در برابر زنان٬ نشان دهنده عدم اصلاح این رژیم است.

وی اظهار داشت: زنان مقیم خارج از افغانستان مسئولیت سنگینی بر دوش دارند و باید صدای کسانی باشند که صدایشان در افغانستان خفه شده است. جامعه در شوک شدید قرار دارد. باید مسئله حذف زنان از جامعه توسط طالبان به بهترین وجه در خارج از افغانستان انعکاس داده شود. باید به عنوان زنان افغان مقیم خارج از افغانستان برای جلب توجه جهان به بحران حقوق بشری حاکم در افغانستان به ویژه حقوق زنان تلاش کنیم.

ییلماز تاکید کرد: با توجه به سیاست‌های بین‌المللی موجود علیه طالبان و وضعیت جاری در افغانستان، بعید است که به زودی‌ تغییری در سرنوشت زنان رخ دهد. اما مدرنیته سیلی است که هر گروه‌ متحجری را از بین می‌برد و افغانستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. امروز یا فردا تحجر در افغانستان پایان می‌یابد و سرنوشت زنان تغییر خواهد کرد.

زنان و دختران افغان از زمانی که طالبان کنترل افغانستان را در آگوست 2021 به دست گرفت، با بی‌ثباتی فزاینده‌ای مواجه شده‌اند، به طوری که تخمین زده می‌شود بیش از 3 میلیون دختر دبیرستانی از تحصیل بازمانده‌اند.

طی ماه‌های گذشته ورود زنان به دانشگاه‌ها و اشتغال آنها در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی نیز ممنوع اعلام شد؛ حتی طی روزهای گذشته طالبان مانع شرکت دختران در آزمون سراسری «کنکور» شد.

اقدامات اخیر طالبان با واکنش‌ سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، انگلستان و آمریکا مواجه شد.

شماری از آژانس‌های امدادرسان خارجی نیز در پی تصمیم طالبان مبنی بر تعلیق اشتغال زنان در نهادهای داخلی و خارجی، فعالیت خود را در افغانستان متوقف کردند. با این حال تاکنون تلاش‌های جامعه جهانی برای حل این معضل بی‌نتیجه مانده است.